HPV (Human Papilloma Virüs) ve GENITAL SIGILLER
- HPV bütün toplumlarda çok yaygin olarak görülen bir virüs grubudur.
- HPV nin 100 den fazla tipi vardir. Bunlardan yaklasik 30 tanesi kanser nedeni olabilen türlerdir. Bunlarin en az 13 tanesi yüksek riskli virüslerdir.
- HPV esas olarak cinsel iliski yoluyla bulasir ve pek çok kisi cinsel hayati basladiktan kisa süre sonra enfekte olur.
- Servikal kanser ( Rahim agzi kanseri), HPV' nin belli bazi tiplerinin bulasmasi sonucu olusur.
- Kansere dönüsen, prekanseröz lezyonlarin ve servikal kanserin % 70 inin etkeni, HPV Tip 16 ve 18 dir.
- Ayrica kadinlarda vulva, vajina ve anüs kanserlerine yolaçabildigine dair bulgular vardir.Düsük riskli olarak tanimlanan HPV tipleri genelde sigile yolaçar. Bazi kisilerde HPV sigile yolaçmasina karsin, bazi kisilerde lezyon olusmaz.
- Prezervatif kullanimi, HPV nin bulasmasini, yayilmasini büyük oranda sinirlasa da, tamamen kontrol edemez.
- HPV asilari kansere yolaçan bazi tipler de dahil olmak üzere, HPV nin bazi tiplerine karsi koruyuculuk saglar.
HPV üreme sisteminde en yaygin görülen viral enfeksiyondur.Cinsel olarak aktif kadin ve erkeklerin çogu, özellikle çok eslilik sözkonusu ise belli bir zaman sonra hastalikla karsilasir, hatta bazilari zaman içinde tekrar enfekte olur.
Cinsel yolla bulasir, ancak bulasmasi için tam vaginal iliski sart degildir. Genital temas bile bulasmasi için yeterli olabilir.
HPV tiplerinin çogu problem degildir. Enfeksiyon bulastiktan sonra ki Birkaç ay içinde, herhangi bir müdahale olmaksizin, kendiliginden vücuttan temizlenir. Tüm HPV bulaslarinin % 90 i 2 yil içinde vücuttan temizlenmistir. HPV nin belli tipleriyle olusan bir kisim enfeksiyonda, virüs vücutta kalici hale geçer ve kansere ilerleyebilir.
HPV nin kanser yapmayan tipleri, özellikle 6 ve 11 genital sigillere ve respiratuar papillomatozis denilen solunum yollarini ve burun boslugunu tutan bir hastaliga yolaçabilir.Genital sigiller oldukça yaygin olarak görülür ve yüksek derecede bulasicidir.
BELIRTI VE BULGULAR
HPV enfeksiyonlarinin çogu herhangi bir rahatsizliga ve belirtiye neden olmaz ve kendiliginden iyilesir.Bununla birlikte, belirli tipler en sik 16 ve 18 le olusan kalici enfeksiyonlar kanser öncüüs lezyonlara ilerleyebilir. Eger tedavi edilmezse bu lezyonlar servikal kansere dönüsebilir, fakat bu gelisim uzun yillar alir.
Servikal kanserin belirtileri, sadece kanser ileri evrelere ulastiginda ortaya çikar.
- Düzensiz, normal adet kanamalari arasi dönemlerde veya cinsel iliski sonrasi görülen vaginal kanamalar.
- Bel, bacak ve kasik agrilari.
- Istah kaybi,kilo kaybi ve yorgunluk.
- Vaginal kötü kokulu akinti
- Tek bacakta sislik.
HPV ENFEKSIYONU SERVIKAL KANSERE NASIL DÖNÜSÜR?
HPV enfeksiyonlarinin çogu kendiliginden iyilesmesine ve prekanseröz lezyonlarin çogu kendliginden gerilese de, kronik HPV enfeksiyonu ve kanser öncüsü lezyonlari olan bütün kadinlar servikal kanser riski tasirlar.
Bagisiklik sistemi normal olan kadinlarda, servikal kanser gelisimi 15 ila 20 yil zaman alir. Bagisiklik sistemi zayiflamis olanlarda, bu süreç 5 ila 10 yil olabilir.
HPV TASIYICILIGI VE SERVIKAL KANSER GELISIMI IÇIN RISK FAKTÖRLERI
- Ilk cinsel iliski yasinin erken olmasi
- Birden fazla cinsel partner
- Tütün kullanimi
- Bagisiklik sisteminin baskilamis olmasi
- Yüksek riskli HPV tipleriyle enfekte olmus olanlar ve pek çok HPV tipiyle enfekte olmus bireyler.
PROBLEMIN ÇÖZÜMÜ
Kanser öncüsü lezyonlarin, tarama yöntemleriyle saptanabilmesi sonucu erken evrede saptanan servikal kanser çok yüksek oranda basariyla tedavi edilip önlenebilir. Teshisin ileri evrelerde yapilabildigi durumlarda, tedavi sonuçlari çok yüzgüldürücü degildir ve servikal kanserden ölümle sonuçlanabilir.
SERVIKAL KANSER TARAMASI
Servikal kanser taramalari, herhangi bir sikayeti olmayan ve kendilerini mükemmel saglikli hisseden kadinlarda kanser ve prekanseröz lezyonlarin saptanmasi için yapilir. Kanser öncüsü lezyonlar taramalarda saptandiginda, kolayca tedavi edilebilir ve kanserden korunulmus olunur. Taramalar erken evrede kanser saptadiginda da tedavinin basari orani çok yüksektir.
Prekanseröz lezyonlari gelisimi uzun yillar aldigi için, tarama 30-49 yas arasi kadinlarda en az bir kez, ideal olarak çok daha sik yapilmalidir. Tarama, ancak toplumdaki kadinlarin büyük çogunluguna yapilirsa etkilidir.
Kullanilabilecek üç tür tarama yöntemi vardir.
- Klasik yayma smear ve sivi bazli sitoloji.
- Serviksin asetik asit uygulanarak muayenesi.
- Yüksek riskli HPV tipleri için HPV testleri.
HPV ASILARI
Servikal kanserlerin % 70 ine yolaçan HPV 16 ve 18 için koruyucu etkisi olan iki tür asi vardir.Asilar servikal kansere neden olan daha az yaygin diger HPV tiplerine karsi da belli oranda çapraz bagisiklik olusturabilir. Asilardan bir tanesi, genital sigillere yolaçan HPV 6 ve 11 e karsi bagisiklik saglar.
Klinik çalismalar her iki asinin da HPV 16 ve 18 in önlenmesinde çok etkili ve güvenilir oldugunu göstermistir.
Her iki asi HPV ile karsilasmadan önce uygulanirsa ise yarar. Tercihen ilk cinsel iliskiden önce uygulanmalidir.
Bazi ülkelerde, kizlarda oldugu kadar erkeklerde de genital kanserleri önledigi için, erkek çocuklara da uygulanmaya baslanmistir. Dünya Saglik Örgütü servikal kansere karsi, toplum sagligini korunmasinda en etkili yöntemin 9-13 yas kizlarda uygulanmasi oldugunu düsünmekte ve uygulamayi önermektedir.
HPV asisinin uygulanmasi servikal kanser tarama yöntemlerinin yerini alamaz. Tarama her halükarda uygulanmak durumundadir.
SERVIKAL KANSERIN ÖNLENMESI VE KONTROLÜ
Dünya Saglik örgütü toplumun egitimi, asilama, tarama, tedaviyi içeren kapsamli mücadeleyi önerir.
Öncelikli korunma cinsel aktivite öncesi 9-13 yas arasi kiz çocuklarin asilanmasiyla baslamalidir.
Kiz ve erkek çocuklar için uygulanabilecek diger uygun yöntemler;
- Sigara aliskanligina dikkat çekilmesi.Siklikla ergenlik yaslarinda baslanir ve servikal ve diger kanserler için risk faktürüdür.
- Cinsel aktiviteye geç baslanmasini da içeren güzenli cinsel yasam hakkinda egitim verilmesi.
- Prezervatif kullaniminin desteklenmesi
- Erkek sünneti
Cinsel aktif kadinlarda anormal servikal hücreler ve kanser öncesi lezyonlar taranmalidir.
Anormal servikal hücreler ve kanser öncüsü lezyonlarin tedavisi, krioterapi, koterizasyon, lazer vb. yöntemlerle yapilmalidir.
Eger invaziv kanser olusmussa, cerrrahi tedavi, isin tedavisi ve kemoterapi yapilmalidir.