GEBELIK TAKIBI

                   Gebelik kadin yasaminin en önemli  dönüm noktalarindan biridir.Baslangicindan  sonuna kadar size mutlu, mesut, heyecanli günler getirdigi gibi;  stresli, sikintili  problemli   anlarda   yasatabilir. Gebelik kadinlar tarafindan siklikla bir hastalikmis gibi algilansa da, gerçekte bir hastalik degil, insan yasaminin dogal bir bölümüdür, fizyolojik bir olaydir.Gebeliklerin %  80 inde herhangi bir  takip, tetkik yapilmasa bile hersey yolunda gider ve bir problem olusmaz. Ancak %  20 lik grupta  gebelik seyrinde bazi problemler  kaçinilmaz olarak olusur.Burada önemli olan bu grubu  ayirt etmek ve yapilmasi gerekenleri yapmaktir. Bu  sekilde anne ve  bebek  sagligi güvenle takip edilebilir. Sorunsuz  grupta da her seyin yolunda gittigini olabildigince müdahaleci olmadan izlemek gerekir. Unutulmamalidir ki eger izlemezsek gelisen problemleri fark edemeyiz.Veya fark ettigimizde artik çok geç olabilir.Bu yüzden gebeligin düzenli takip edilmesi ve riskli gebeliklere iliskin risklerin bastan belirlenerek, alinabilecek tedbirlerin alinmasi gelisebilecek komplikasyonlara  hazirlikli olunmasi çok önemlidir.

                    Gebelik takibinin nasil yapilacagi konusunda dünyada konuyla ilgili saglik otoritelerinin tanimladigi çesitli protokoller vardir. Türk perinataloji derneginin yayinlamis oldugu bir protokolü sitemizde bulabilirsiniz.Ancak her gebenin takibi  gerek gebelik riskleri, gerekse  gebenin sikayetleri ve kisisel özelliklerine bagli olarak kendine özgün bir yol izler. Gebelik sürecinde doktorun gebeyi tanimasi ve gebenin de doktorunu tanimasi, bu uzun yolda birlikte olumlu bir iletisim ve basarili bir takip için çok önemlidir.Gebenin doktoruna güvenmesi, gerektigi zaman ulasabilecegini bilmesi, ne gibi  risklerinin oldugunu bilmesi, gebeligi hakkinda dogru bilgilendirilmis olmasi çok önemlidir. 

                    Gebeligin ultrasonografik olarak saptanabilmesi, kullandigimiz  yüksek rezolusyonlu cihazlarla çok erken dönemde mümkün olmaktadir. Son adet tarihinden itibaren 5 hafta 4 günde bebek kalp atimlarini da saptamak mümkün olmaktadir.Gebelik dogrulandiktan sonra gebenin varsa sistemik hastaliklari, operasyonlari, önceki gebeliklerin akibeti, akraba evlilig,i kan uyusmazligi gibi konular  sorgulanir ve belirlenir. Bu ilk görüsmede gebelik seyrinde çikabilecek  sorunlar büyük oranda belirlenir.  

                    Maalesef olusan tüm gebelikler dogumla  sonuçlanmaz. Yaklasik % 20  si ilk üç ayda çesitli nedenlerle kaybedilir. Bu yüzden ilk üç ay gebelik takibinde ayri bir önem arzeder.Bu  sürede gebelikle ilgili yapilmasi gereken rutin tetkikler yapilir. Bu dönemdeki diger bir önemli nokta  gebeye mutlaka   folik asit takviyesi yapilmasidir.Gebeye olusabilecek sorunlar ve nasil davranacagi nelere dikkat edecegi konusunda bilgi verilmelidir.  

                     Gebeligin en önemli muayenelerinden birisi  11-14  haftalar arasinda yapilan, ultrason muayenesi ve es zamanli yapilan kan testlerinden olusan  ikili tarama testinin de  yapildigi muayenedir. Bu dönemde bebegin pek çok organini görmek  mümkün olur ve ayrica ense kalinligi ölçümü yapilir. Ikili tarama testi down sendromu denilen bir çesit  kromozomal kökenli  zihinsel gerilikle ilgili risk belirlenmesini saglayan bir testtir. Bu haftada gebeye ve esine  down sendromu ve tarama testi  sonuçlari hakkinda ayrintili bilgi verilir.  

                     Bundan sonraki takiplerde, gebe artik ayda bir çagrilir.16-18 haftalar arasinda yapilan ultrason muayenelerinde bebegin pek çok organi son derece  ayrintili sekilde izlenebilir.Ikili tarama testinin yapilmadigi gebelerde bu dönemde  down sendromu riski belirlemek amaçli, üçlü tarama veya  dörtlü tarama testleri yapilabilir.

                     Gebelerin Tetanoz asisi ile ilgili takip ve uygulamalari aile hekimleri tarafindan  son derece titiz bir sekilde yapilmaktadir. 18  haftadan sonra uygulanmasinda yarar vardir.

                     Gebeligin 22-24  haftalari arasi  bebegin ultrasonda en kaliteli görüntülerinin alinabildigi haftalardir.Bu dönemde bebege kalp degerlendirmesi yapilir. Gerek görülürse fetal ekokardiografi yapilabilir.Ayrica rahme giden damarlardaki kan akimi ölçümleri(uterin arter dopler ölçümleri) yapilarak  ilerleyen haftalarda olusabilecek riskler hakkinda bilgi edinilmis olur.Dopler testinin normal çikmasi rahatlaticidir.

                     Gebelikte beslenme ve vitamin, mineral takviyesi gebelerin çok kafasini karistiran bir konudur.Ilk üç ayda yapilan folik asit takviyesini takiben, gebelerde kan degerleri de izlenmek kaydiyla demir haplari verilmelidir. Bunun disinda önerilen diger tibbi preparatlar gebenin kisisel özelliklerine göre belirlenir. Genel olarak protein içerigi zengin hergün süt, yumurta ve yogurdun sofrada oldugu, sebze, meyve ve salata agirlikli, sekerli balli tatlilardan uzak bir beslenme tarzi bütün ihtiyaçlari karsilar. Bu konularda gebelere gerekli açiklamalar yapilmalidir.Yanlis beslenme aliskanliklari düzeltilmelidir.

                     24  hafta gebelik sekeri denilen durumun belirlenmesi gereken dönemdir. Bütün gebelere bu dönemde 50 gr  seker yükleme testi uygulanir. Bu testte 140 mg /dl üzeri sonuçlarda 100  gr seker yükleme testine basvurulur. Gizli sekerin gebeligin seyri üzerinde kontrol altina alinmazsa pek çok riski vardir.Alinacak önlemler ve kan sekeri regulasyonuyla riskler büyük oranda ortadan kalkar.