GEBENIN EL KITABI

Türk Perinatoloji Dernegi tarafindan hazirlanmistir

 

 

 

 

 

 

ÖNSÖZ

 

 

Bu kitap, adindan da anlasilasagi üzere, gebelik ile ilgili her türlü bilginin kolaylikla ve anahatlari ile ulasilabilecegi bir kaynak olarak düzenlenmistir. Gebelik izleminde degisik yaklasimlar ve uygulamalarin söz konusu oldugu ve bu konuda standart bilgi ve uygulamalari içeren bir rehber kitap hazirlanmasi istegi, degisik zamanlarda üyelerimiz tarafindan dile getirilmistir. Ana kaynak olarak hizmet edecek olan bu kitapcik, Türk Perinatoloji Dernegi Yönetim kurulu üyelerinin sürekli çalismasi ve konu ile ilgili üyelerimizin katilimi ile gerçeklesen 2 adet çalistay ile genis bir görüs alisverisi sonucu, son bilimsel gelismeler isiginda ve ülkemiz gerçeklerine uyan biçimde hazirlanmistir.

 

Bu kitapçikta size sunuluna yararli ve gerekli bilgiler disinda, sizin durumunuz ile ilgili diger konular yer alamayabilir. Gerek bu kitapçikta yer alan gerekse yer alamayan her konu için doktorunuz ile durumunuzu görüsmenizde her zaman yarar vardir ve gereklidir. Size sunulan bu kitap yaninda dernegimizin hazirladigi GEBE IZLEM FORMU, gebelige ait kayitlarin yer alacagi bir belge olarak hizmetinize sunulmustur. Gebeligin saptanmasindan itibaren sizin ve bebeginizin düzenli araliklarla yapilacak olan saglik kontrolleri, gebelikte karsilasabileceginiz sorunlarin erken dönemde taninmasina, ciddi sonuçlar gelismeden önlenmesine veya tedavi edilmesine olanak saglayacaktir. Ülkeler arasi bazi farkliliklar olmakla birlikte, gebelik takip yöntemleri standart hale gelmistir. Ülkemizde tüm dünyada kabul gören standart tarama ve tani yöntemleri basari ile uygulanmaktadir. Bu kitapçik size gebeliginiz boyunca yapilacak muayenelerin zamanlarini ve sekillerini hatirlatacaktir.

. 

Saglikli günler ve nesiller dilegi ile.

 

Prof.Dr. Cihat Sen

 

 

 

 

 

GEBELIK IZLEMI IÇIN GENEL BILGILENDIRME

 

Sayin Anne ve Baba Adayi, gebelik hakkinda genis bilgilendirme yapmadan önce, sizlere gebelik izlem ve muayene dönmeleri hakkinda özet bilgi verildikten sonra, gebelik ile ilgili konularda biraz daha ayrintili bilgileri, ilk bölümden sonra bulabileceksiniz.

 

Gebeliginizin tanisinin koyuldugu bu günden itibaren sizin ve dogacak bebeginizin sagligi için belirli araliklarla takiplere gelmeniz gerekmektedir. Bu takipler sirasinda gebeliginizin saglikli bir sekilde seyredip seyretmedigini ögrenmek, ayni zamanda gebelikte ortaya çikabilecek istenmeyen bazi durumlari anlayabilmek ve dogacak bebekte anne karninda ortaya çikabilen hastaliklara tani koyabilmek amaciyla bazi testler yapilacaktir. Bu form size bu testlerin neler oldugunu ve hangi zamanlarda yapilmalari gerektigini açiklamak için hazirlanmistir.

 

Gebelik planlayan ya da diger bir anlatimla korunmayan her kadin için gebelikten önce günde 0.4 mg folik almasi, daha önceki gebeliginde nöral tüp defekti denilen anomalili bebek doguran ya da risk grubunda olanlar ise günde 4 mg folik almasi önerilmektedir.

 

1. ziyaret: Doktor tarafindan görüldügünüz ilk ziyarette tansiyon ve kilonuz ölçülerek kaydedilecektir. Bu ilk ziyarette yaptirmaniz gereken testler açlik kan sekeri, kan gurubu, hepatit antijeni ve antikoru ( daha önce hepatit asisi yaptirmadiysaniz) testidir. Son bir yil içinde rahim agzi kanserini taramak için smear testi yaptirmadiysaniz, smear testiniz de bu muayene sirasinda yapilacaktir. Doktorunuz gerekli görürse, vaginal muayene esnasinda sizden vaginal enfeksiyon arastirmasi için test isteyebilir. Sizin kan gurubunuz Rh(-), esinizin kan gurubu Rh (+) ise kan uyusmazliginiz var denek degildir; sadece kan uyusmazligina aday oldugunuzu gösterir. Kan uyusmazligi yerlesip yerlesmedigini belirlemek için Indirekt Coombs adi verilen testi yaptirmalisiniz.

 

2. ziyaret: 11-14. haftalar arasinda bir ultrasonografi yaptiracaksiniz. Bu ultrasonografide Down sendromu taramasi için ense deri saydamligi ölçümü, burun kemigi varligina bakilacaktir. Ayni gün yine Down sendromu taramasi için, kanda PAPP-A ve Free-beta HCG hormonlarina bakilacaktir. Kan basinci ve kilonuz ölçülüp, kaydedilecek.

 

Eger Down sendromu taramasi için 11-14 haftalar arasinda yapilmasi gerekli bu ziyareti kaçirdi iseniz, 16-20. haftalar arasinda yine Down sendromu taramasi için 3’lü tarama adi verilen kan testini yaptirmalisiniz. Kan uyusmazliginiz varsa indirek coombs testi tekrarlanacaktir. Kan basinci ve kilonuz ölçülüp, kaydedilecek.

 

3. ziyaret: 22-24. haftalar arasindaki ziyaretinizde kan hemoglobin ve hematokrit degerlerinize bakilacaktir. Hemoglobin degeri 11 gr altinda olanlara, olasi ve gebelige özgü demir eksikligi anemisi gelismesi riskini azaltmak için demir hapi önerilir. Bu ziyarette yapilacak bir diger test, bebegin tüm iç ve dis organlarinin ayrintili olarak incelendigi, ayrica kalbe ait dokularin tarandigi ayrintili ultrasonografidir. Eger doktorunuz tarafindan gerekli görülürse bu ziyarette rahim damarlarindaki kan akimini inceleyen, uterin arter Doppler muayenesi de ultrasonografi sirasinda yapilacaktir.  Ayrica yine doktorunuz gerekli görürse, vaginal yoldan rahim agzi boyu ölçülecektir. Kan basinci ve kilonuz ölçülüp, kaydedilecek.

 

24-28. haftalar arasinda 50 gr glukoz yükleme testi yapilacaktir. Bu testin amaci gebeliklerin %4’ünde ortaya çikan gebelige bagli seker hastaligini taramaktir. Ilk muayenede kan sekeri normal olsa bile gebelige bagli seker hastaligi ortaya çikabilir. Bu kisiler taninip, uygun sekilde tedavi edilmezse bebegin çok iri olmasi, gebelik sonrasi kalici seker hastaligi gibi sorunlarla karsilasabilirler. Kan basinci ve kilonuz ölçülüp, kaydedilecek.

 

4. ziyaret: 32. haftada bebegin gelismesini degerlendirmek amaçli bir ultrasonografi yapilacaktir. Kan basinci ve kilonuz ölçülüp, kaydedilecek.

 

5. ziyaret : 38-39. gebelik haftasinda bebegin  tahmini dogum agirligi, kemik çatinin uygunlugu ve dogum seklinin konusulmasi, dogumun planlanmasi için yapilacak son ziyaret olup, ultrasonografi ve vaginal muayene yapilacaktir. Doktorunuz gerekli görürse agrisiz dogum için anestezi uzmaniyla görüseceksiniz. Yine kan basinci ve kilonuz ölçülüp, kaydedilecek.

 

Yukarida özetlenen ziyaret sayisi ve testler normal seyrinde giden gebelikler için yapilmasi gerekenlerdir. Bu testlerin herhangi birinde bebek ya da annede bir sorun olmasi halinde ya da doktorun gerekli gördügü hallerde bu ziyaretlerin sikligi ve yapilacak testler arttirilabilir.

 

 

GEBELIK HAKKINDA AYDINLATICI BILGILER

 

Gebelik Nasil Olusur?

Olgun disi yumurta hücresi (ovum) ile erkek tohum hücresinin (spermium) birlesmesine döllenme denir. Döllenme tüpte olur, gebeligin baslangicidir. Cinsel iliski sirasinda hazneye dökülen spermiumlar, uterus içine dogru ilerler, uterustan fallop tüplerine geçerler. Bu sirada ovulasyon ile over disina atilan disi yumurta hücresi, fallop tüplerinin saçaklari tarafindan  tüp içine alinir. Döllenen yumurta hormonlarin etkisiyle döllenmis yumurtanin yerlesmesine uygun hale gelen endometriuma yerlesir (implantasyon). Zigottan(döllenmis yumurta hücresi), bebek ve plasenta (es) gelisir.

 

Dis gebelik nedir ?

Rahim disinda, genellikle tüplerde daha nadir olarak yumurtalik üzerinde, ve karin boslugunda  gelisen gebeliktir. Erken teshis ve tedavi çok önemlidir. Aksi taktirde gebelik tüpte sürer ve tüpün yirtilmasi ile sonuçlanir. Dis gebelik, adet gecikmesini takiben gebeligin 6. ve 12. haftalari arasinda karnin bir tarafinda baslayan kramp tarzindaki agrilarin bütün karina yayilmasi, koyu renkli vaginal leke veya açik renkli kanama, bazen bulanti, kusma, halsizlik, omuzlarda agri ve bayilma gibi belirtiler verebilir. Tedavide genellikle erken dönemde ilaç tedavisi, geç dönemde ise cerrahi seçilir.

 

Ikiz gebelik: Ikizlerin on tanesinin yedisi kadinin yumurtaligindan gelismis iki yumurtanin iki sperm tarafindan döllenen çift yumurta ikizleridir. Her iki yumurta rahime birbirine çok yakin yerlesir ve ayri olarak gelisir. Tek yumurta ikizleri ise bir spermle döllenen bir yumurtanin bölünerek iki bebek olarak gelismesidir.

 

Plasenta (es ): Normalde rahimin üst bölümüne, ön veya arka duvara yerlesir. Anne ile bebek arasinda madde ve gaz alisverisini saglar. Oksijen, su, besin maddelerini anneden bebege, bebekteki atiklari da anne dolasimina geçirir. Hormon üretir. Bebegin solunum, sindirim, idrar sistemine ait islevlerini yürütür. Hastaliklara karsi koruyucu bazi maddelerin (antikor ) anneden bebege geçmesini saglar. Annede hastalik yapan mikroplar plasenta araciligi ile bebege geçebilirler.

 

Su kesesi: Bebek içi sivi dolu bir kese içinde büyümeye baslar. Bu sivi sürekli yenilenir. Bebegi çarpmalardan korur, simetrik olarak gelismesine yardimci olur, kol ve bacaklarinin egrilmesini engeller, vücut isisini sabit tutar,  fetüsün kolay hareket edebilecegi bir ortam saglar, bosaltim sistemi görevi yapar, basinci saglar. Ayrica dogumun baslangicinda su kesesi açilarak dogum kanalinin temizlenmesini saglar. Dogum agrilari baslamadan önce açilirsa, bu duruma suyun erken gelmesi denir. Gebe hemen saglik kurulusuna basvurmalidir. Su kesesinin açilmasi aniden açik sari renkli bol miktarda sivinin hazneden disariya akmasi ile anlasilir. Sivi kokusuzdur. Içinde beyaz yagli parçaciklar bulunabilir.

 

Gebe Oldugunuzu Nasil Anlarsiniz ?

 Gebelikten süphelenmenize neden olan belirtilere “Olasi Gebelik Belirtileri” denir.

 Gebelik disinda farkli hastaliklarda ortaya çikabilen belirtilerdir.

 

Olasi Gebelik Belirtileri

1. Beklenen  adetin gecikmesi : düzenli adet gören,  üreme çagindaki bir kadinda, beklenen adetin gecikmesi çogunlukla gebeligin ilk habercisidir.
2. Kusma, bulanti, aserme : Özellikle sabahlari olan, aksama azalan bulanti ve kusmanin yani sira; yemek kokularina tahammülsüzlük, normal yiyecekler disindaki maddelere karsi ( kül, kil, kireç, gibi ) yeme istegi ilk gebelik belirtilerindendir. Bu belirtiler çok hafif olabilecegi gibi, gebe kadinin beslenmesini engelleyecek kadar siddetli seyredebilir.
3. Vaginal akintida artma : Gebelikte östrojen hormonun fazla salgilanmasina bagli olarak, vaginal akinti artar. Akinti, yumurta aki kivaminda ve kokusuzdur.
4. Deri renginin koyulasmasi : Vücudun ; koltuk alti, yüz, göbek çevresi, meme basi çevresi, göbek alti orta hat gibi bölgeleri hormonlarin etkisiyle koyulasir.
5. Gögüslerde dolgunluk ve hassasiyet,
6. Sik, idrara çikma.
7. Tükürük salgisinda artis.
8. Halsizlik, yorgunluk, uykuya egilim.

 

Kesin gebelik tanisi için bebegin ultrasonografi ile görüntülenmesi veya bebek kalp sesinin duyulabilmesi gerekir.

 Kesin Gebelik Tanisi

    1.Ultrasonografi: Vajen yolu ile yapilan ultrasonografi ile 6. gebelik haftasinda, bebegin kalp atisi ve bebegin kendisi ekranda görülebilir. Vajen yolu ile yapilan ultrasonografi gebelige zarar vermez. En erken kesin gebelik tanisi bu yöntem ile konur.

   2.Gebeligin 10. haftasindan itibaren doppler aletleri ile duyulabilir.

 

Gebelikte Siklikla Ortaya Çikan  Sikayetler Nelerdir? Bu Sikayetler Nasil Giderilebilir?

1. Bulanti Kusma

Gebeligin ilk 3 ayinda hormonlarin etkisiyle özellikle sabahlari ortaya çikar. Genellikle 3. aydan sonra sikayetler azalir, zamanla tamamen kaybolur.

    Öneri ;

{C}-          Yataktan kalkmadan bisküvi, kizarmis ekmek gibi kuru seyler yenmeli,

{C}-          Az  ve sik yemek yenmeli,

{C}-          Soslu, yagda kizartilmis, çok sekerli sulu gidalar alinmamalidir.

{C}-          Haslama patates, ekmek, yumurta, peynir, yogurt, pirinç pilavi, makarna, yenebilir.

{C}-          Tuzlu leblebi ve içecekler ile soda da yararlidir.

 

2. Sik Idrar Yapma

Gebeligin ilk yarisinda artan böbrek kan dolasimi ve hormonlarin etkisiyle, son yarisinda ise bebegin önde gelen kisminin mesaneye yaptigi basi sonucunda sik idrar yapma istegi ortaya çikar.

Idrar yaparken yanma ve idrar renginde degisiklik olmasi enfeksiyon belirtileridir. Derhal bir hekime basvurmali ve gerekli tedaviye baslanmalidir. Enfeksiyon yoksa sik idrara çikma normaldir. Geceleri tuvalete kalkmak zor geliyorsa, geceleri daha az su içilmelidir.

 

      3.Vaginal Akinti :

Normalde gebelerde artan östrojen miktarina bagli olarak, kokusuz, kasinti yapmayan yumurta aki kivamindaki akinti görülür.

- Kokulu, vajende yanma, kasinti yapan sari-yesil veya kesilmis süt kivaminda beyaz renkli akinti enfeksiyon belirtisidir.

     Öneri:

        -    Her gün iç çamasiri degistirilmelidir.

        -    Tuvalet temizligine dikkat edilmelidir (hazneden makata dogru).

        -    Vajenin içi yikanmamalidir.

        -    Enfeksiyon belirtisi varsa mutlaka bir hekime basvurulmalidir

        -    Vaginal deodorantlar ve parfümlü sabunlar kullanilmamalidir. 

 

4.Varis Olusumu

Gebelikte büyüyen uterusun yaptigi basiya bagli olarak, bacaklarda, labium majör ve labium minörlerde varis meydana gelebilir.

Öneri :

{C}-          Uzun süre ayakta durulmamalidir.

{C}-          Önceden varis varsa veya gebelikte ortaya çikmissa gebeligin erken döneminden itibaren elastik varis çorabi giyilmelidir.

{C}-          Bacaklar yüksege kaldirilarak dinlendirilmelidir.

{C}-          Ayaklara düzenli egzersiz yapilmalidir.

{C}-          Dolasimi artirmak için ayak bileklerine daireler çizdirilebilir.

 

 

 

 

5.Ödem

Hormonlarin etkisiyle vücutta su tutulmasi, gebelikte görülen ödemin nedenidir.  Gebeligin geç döneminde sadece bacaklarda ortaya çikan ödem tedavi gerektirmez. Ödem; sabahlari, el, yüz ve bacaklarda meydana geliyorsa, gebelik zehirlenmesi belirtisidir. Tedavisi gerekir.

     

     Öneri

{C}-          Uzun süre ayakta durulmamalidir.

{C}-          Siki-lastikli çorap ve iç çamasiri giyilmemelidir.

{C}-          Bacaklar yüksege kaldirilarak dinlenilmelidir.

 

6. Bacak Kramplari

Kaslarda ani kasilmalara kramp denir. Kalsiyum ve fosfor fazlaligi sonucu ortaya çikar.

     Öneri :

{C}-          Bacaklara masaj yapilmalidir.

{C}-          Bölgesel (kramp giren yerlere) sicak uygulanir.

{C}-          Uyanirken bacaklar aniden gerilmemelidir.

{C}-          Yürürken önce topukla yere basilmasina dikkat edilmelidir.

 

7. Memelerde Hassasiyet

Erken ve geç gebelik döneminde rahatsizliga neden olabilir.  

    Öneri :

24 saat süre ile uygun sütyen kullanilmalidir. Sütyen, kan dolasimini saglayarak hassasiyeti azaltir.

 

8. Kabizlik ve Hemoroid Olusumu

Hormonal etki ile mide-barsak hareketlerinin gebelikte yavaslamasi ve büyüyen uterusun rektum üzerine yaptigi basi sonucu kabizlik ve hemoroid gelisir.

     Öneri :

{C}-          Bol çig sebze ve meyve yenmelidir.

{C}-          Her gerektiginde beklemeden tuvalete gidilmelidir.

{C}-          Sabah aç karnina bir su bardagi ilik sekerli su içilmesi yarar saglar.

{C}-          Bol sivi gida alinmalidir. Örnegin su, çorba, sulu yemekler.

{C}-          Kuru kayisi, kuru erik, kuru incir kompostolarinin içilmesi kabizligi önleyebilir.

{C}-          Düzenli jimnastik yapilmali ya da haftada 3 gün yarim saat yürüyüs yapilmalidir.

{C}-          Verilen demir ilaçlari tok karnina, bol sivi ile alinabilir.

 

Gebelik Takibi Nedir ?

Anne ve bebegin tüm gebelik süresince; düzenli araliklarla gerekli muayene ve önerilerde bulunarak dikkatli bir sekilde, bir saglik personeli tarafindan izlenmesidir.

 

Gebelik Takibi Neden Önemlidir?

1. Gebelik yasini dogru saptayip, bebegin gelisimini doguma kadar izlemek.
2. Annede  mevcut olan ve gebelik sirsinda siddetlenebilecek hastaliklari saptamak, gerekli tedaviyi yapmak.
3. Gebelige bagli ortaya çikabilecek sorunlari önceden saptayip bu sorunlari önleyici tedbirleri almak ve gerekli tedaviyi saglamak.
4. Anne karnindaki bebekte var olabilecek yapisal bozukluklari erken gebelik döneminde saptamak. Gerekli durumlarda anne karninda tedavi etmek.
5. Anneyi gebelik, dogum, logusalik ve bebek bakimi konularinda egitmek. Gerektiginde psikolojik destek saglamak.

 

Bir Gebe Ilk Kez Ne Zaman Hekime Basvurmalidir ?

Anne adayi, gebe kaldigini fark eder etmez sikayeti olmasa da hekime basvurmali, ilk muayenesini yaptirmalidir.

Bu muayenenin amaci; anne ve bebek için risk faktörlerinin olup olmadigini saptamak, gebelik takip planini yapmak, bu takip plani çerçevesinde yapilacak muayeneler ve testler konusunda anne adayini bilgilendirmektir. “Gebe Takip Kilavuzu” bu muayene sonrasinda doldurulup gebeye verilir.

 

Ilk Gebelik Muayenesinde Neler Yapilir?

1. Gebelik dogrulanir.

Ilk muayenede gebeligin varligi kesinlestirilir. Vaginal muayene ve ultrasonografi ile gebelik yasi saptanir. Vaginal ultrasonografi ile son adetin ilk gününden sonraki 5-6. haftada uterus içinde gebelik kesesi, 7- 8. haftada ise bebegin kendisi ve kalp aktivitesi  görülebilir.

Bu dönemde yapilan ultrasonografi ile gebelik tanisi disinda;

{C}-          Çogul gebelikler

{C}-          Rahim ve yumurtaliklarda kitle varligi ( miyom, kist gibi )

{C}-          Dis gebelik olup olmadigi anlasilir.

 

2. Gebeden gerekli bilgiler alinir. Gebeligin “riskli gebelik” olup olmadigi anlasilir.

1. Önceki gebeliklerle ilgili bilgiler

{C}-          Ölü dogum veya  yenidogan bebek ölümü öyküsü ,

{C}-          Gebeliklerin nasil sonuçlandigi (erken dogum, arka arkaya 3 veya daha fazla düsük),

{C}-          Bebegin dogum kilosu (4000g üzerinde ve 2500g altinda bebek dogumu)

{C}-          Gebelik süresince ortaya çikan sikayetler (tansiyon yüksekligi, preeklampsi-eklampsi, sularin erken gelmesi, gebelik sekeri)

{C}-          Üreme sistemi ile ilgili geçirilen ameliyatlar (serklaj, klasik sezaryen)

2. Bu gebelikte ortaya çikan sikayetler

-    Gebenin 16 yasindan küçük, 40 yasindan büyük olmasi

{C}-          Vaginal kanama

{C}-          Üreme organlarinda kitle, miyom, kist varligi

{C}-          Vaginal akinti

{C}-          Tansiyon yüksekligi

3. Anne adayinin;

{C}-          Daha önce geçirdigi hastaliklar (seker, tansiyon yüksekligi, kalp hastaligi, böbrek hastaligi)

-     Üreme sistemini ile ilgili geçirilen meliyatlar (miyomektomi, konizasyon, kollum amputasyonu, septum rezeksiyonu)

{C}-          Sürekli kullandigi ilaç,

{C}-          Sigara içimi

{C}-          Alkol alimi

{C}-          Esi ile akrabalik iliskisi

4. Anne ve baba adayinin ailelerinde:

{C}-          Kalp hastaligi,

{C}-          Seker,

{C}-          Kalitsal hastalik varligi sorulur.

 

3.Fizik Muayene

Anne adayinin tüm sistem muayeneleri yapilir. Kan basinci, vücut agirligi, boyu ölçülüp kaydedilir. Ödem, varis, meme kontrolü yapilir.

 

4.Laboratuvar Tetkikleri:

Ilk kez basvuran anne adayina yapilmasi gereken testler;

         Kan grubu ; Anne ve baba adaylarinin kan gruplari belirlenerek, dogacak bebekte kan grubu  uyusmazligi riski saptanir.

Anne kan grubu  RH (-), baba kan grubu  RH (+) olan her bebekte Rh uyusmazligi gelisecek anlamina gelmemekle birlikte gebelik sirasinda Indirekt Coombs testleri ile takip uygundur.

Dogumdan hemen sonra bebek kan grubu ve Direkt Coombs testine bakilir. Bebek kan grubu RH (+) ve Direkt Coombs testi (-) ise, anneye dogumdan sonraki 72 saat içinde Anti IgD asisi yapilarak daha sonraki gebeliklerinde bebeklerin kan uyusmazligindan etkilenmesi önlenir

      Serolojik Testler :

HB_sAg anne adayinin hepatit (sarilik) geçirip geçirmedigini saptamak için yapilan testtir. Eger anne adayinda HB_sAg (+) ise, dogum sirasinda  bebege geçme riskini önlemek için  dogumdan hemen sonra bebege hiperimmünglobulin ve asi yapilmali, asi dogumdan sonraki 2 ve 6. aylarda tekrarlanmalidir. Halen Saglik Bakanligi’nin önerisi ile tüm yenidoganlara asi yapilmaktadir. HB_sAg (-) olan gebelere, hastaliga karsi koruyucu olarak  hepatit B asisi yaptirmalari önerilir.

 

Rubella (Kizamikçik): Gebenin kizamikçik geçirip geçirmedigini saptamak amaci ile Rb IgG bakilabilir. Eger geçirmemis yani Rb IgG(-) ise gebeligi boyunca dikkatli olmasi gerekmektedir. En dogru olan gebelik öncesi Rb IgG bakilmasi ve (-) ise anne adayina asi yapilmasidir.

 

 

Fetal Muayene – Bebeginizin Muayenesi

Ultrasonografi, yüksek frekansli ses dalgalarinin gönderilmesi ve gönderilen dokudan geri dönen ses dalgalarinin bir ekrana yansitilmasiyla görüntü elde edilmesi esasina dayanan, röntgen isinlari içermeyen bir yöntemdir. Ultrasonografinin anne karnindaki bebek üzerine olumsuz etkisini gösteren bir veri yoktur ve gebelik döneminde güvenle uygulanabilmektedir. Buna karsin gebelik dönemindeki ultrasonografi, tüm diger tibbi yöntemler gibi, ancak gerekli oldugu hallerde, bu konuda uzman ve yeterince bilgili kisiler tarafindan ve uygun ekipmanlar kullanilarak yapilmalidir.

 

Gebelik süresince yapilan ultrasonografi incelemeleri, gerek fetus (dogmamis bebek), gerekse anne adayinin durumu hakkinda kesin olmayan, ancak hekimin izlemesinde yardimci olabilecek bulgularin elde edilmesini saglar. Usulüne uygun yapildigi takdirde bu tetkikin bildirilmis bir yan etkisi yoktur.

 

Anne karnindaki bebegin sayisinin, pozisyonunun, sivisinin, yasayip yasamadiginin, gebelik yasi tayini, iç organlarinin, dolasiminin, gelisiminin ve plasentasinin degerlendirilmesi, bir Down sendromu tarama testi olan ense saydamliginin ölçülmesi ve burun kemiginin arastirilmasi, ikiz gebeliklerde plasenta sayisinin ve kese sayisinin belirlenmesi amaciyla kullanilir. Vaginal yolla yapilan ultrasonografi, aci ya da rahatsizlik verici bir islem degildir. Annede enfeksiyon ya da düsük gibi riskler tasimaz. Kural olmamakla birlikte daha çok, erken gebelik haftalarinda, ilk 3 ay içinde gebelik tanisi, gebeligin iç mi dis mi oldugu, gebeligin yasi, embriyo sayisinin tespiti, embriyonun yasayip yasamadigi ve bebegin iç organlarinin ve büyümesinin degerlendirilmesi için kullanilir. Ilerleyen gebelik haftalarinda, erken dogum eylemi tanisinda ve taranmasinda rahim agzi boyunun ölçülmesi ve plasentanin önde gelip gelmediginin arastirilmasi için kullanilir. Ayrica çok sik olmamakla beraber gebeligin son aylarinda, basin dogum kanalina yerlestigi durumlarda kullanilabilir.

 

Gebelik takipleri sadece ultrasonografi ile yapilmaz. Ideal olani: gebeligin ilk anlasildigi günden sonraki haftada, ayrica 12, 22, 32 ve 38. haftalar civarinda ve dogum öncesinde kurallarina uygun olarak ultrasonografi tetkiki yapilmasidir. Sartlari elvermeyenler için bu sayi üçe veya daha az sayiya indirilebilir.

 

Bir  Gebe Gebelik Boyunca Kaç Kez Muayene Olmalidir?

{C}-         Ilk ya da erken dönem muayenesi: Gebelik yasinin ve embriyo sayisinin belirlenmesi için, bebegin yasayip yasamadigini, iç ya da dis gebelik tanisini koymak için

{C}-         11-14. haftalar arasinda: Ense deri saydamligi, burun kemigi varligi ve bebekteki büyük anormalliklerin tespiti için

{C}-         22-24. haftalar arasinda: Bebekte anormallik varligini, plasentanin yerini arastirmak ve rahim agzi boyunu ölçmek için

{C}-         32. haftada: Bebegin büyümesini degerlendirmek için

{C}-         38.haftada dogum zamani gelen annenin ve bebegin durumunun degerlendirilmesi

 

olmak üzere, toplam 5 kez MUTLAKA hekimi tarafindan görülmelidir. Bu haftalarda yapilacak olan ultrasonografi muayenesi ve kan testleri bebegin yapisal anomalilerinin saptanmasi, anne adayinda gelisebilecek gebelik zehirlenmesi ve gebelikte ortaya çikan seker hastaliginin erkenden taninmasi, bebek gelisiminin degerlendirilmesi için GEREKLIDIR.

 

Bu muayeneler disinda hekim gerekli görür ise veya gebede normal disi bir belirti olur ise ortaya çikan yeni tabloya bagli olarak ek muayeneler yapilabilir.

 

Muayene edildiginiz yerde bahsedilen muayene yöntemlerinin  bulunmamasi halinde, bu muayene imkanlarinin nereden saglanabilecegi konusunda ebe veya hekiminizden bilgi aliniz.

 

Ancak, bu muayenelerin sayisi ve sikligi, hekim tibbi nedenlerle gerekli gördügü takdirde arttirilabilir. Ultrasonografi, anne karnindaki bebegin sagligi ve durumuyla ilgili bize çok degerli bilgiler vermekle birlikte, gelismekte olan fetusun tüm hastaliklarinin tanisi ultrasonografi ile konamaz. Ultrasonografi ile büyük fetal anormalliklerin pek çogu taninabiliyor olmakla birlikte, bebegin gelisimin degerlendirilmesi ve küçük fetal anormalliklerin tanisindaki degeri daha az nettir. Ultrasonografi ile tanisi konamayacak pek çok genetik ve gelisimsel bozukluklara bagli hastaliklar vardir. Ayrica fetus anne karninda gelismesini 9 ay boyunca sürdürdügünden bazi hastaliklar gebeligin ilerleyen haftalarinda ortaya çikabilir. Bu hastaliklarin daha önceden ultrasonografiyi yapan hekim tarafindan görülmemesi, her zaman hekimin bu hastaligin tanisini atladigini göstermez. Yapilan ultrasonografinin bebekteki anormallikleri tespit olasiligi, yapan kisinin tecrübesine ve ultrason ekipmanlarinin teknik özelliklerine göre %20 ile 80 arasinda degismektedir.

 

Gebeligin üçüncü ayindan itibaren yukaridakilere ek olarak bazi hastaliklar için taramalar yapilabilir ve kesin olmamakla birlikte, fetusta kromozom sayisi ile ilgili bir sorun olma olasiligi ve bazi anormalliklerin mevcudiyeti saptanabilir. Ultrasonografinin yapildigi bu haftalarda var olmayan bir sorun daha sonraki dönemlerde ortaya çikabilir veya var oldugu halde fetusun küçüklügü veya olgunun özelliginden dolayi görüntü kalitesinin tam olmamasi nedenleri ile görülmeyebilir.

 

Yaklasik %2 gebede fetal anomaliye rastlanmaktadir. Gebeligin 10-14 haftalarinda yapisal anomalilerin yaklasik %40’i,  22-24 haftalarinda %80’i ultrasonografi ile ortaya konulabilmekte ve taninabilmektedir. Ancak bunlardan önemli ve gebelik seyrini degistirecek yapisal anomalilerin olanlarinin çogu taninabilmektedir. Bunlarin daha ileri arastirmalari, gelismis merkezlerde ve Perinatoloji uzmanlarinca yapilir ve olasi sorunlarin taninabilir. Ancak yine de %100 oraninda sonuç almak imkan dahilinde degildir. Ancak belirti ya da ultrasonografi bulgulari varliginda süphelenilebilmekte ve tani konulabilmektedir.

 

Ayrica, yapilan taramalarda zaman zaman (yaklasik %10 oraninda), aslinda var olmayan bir sorun, varmis gibi görülebilir ve endise yaratabilir. Hatta bazen gebelik sona yaklastikça fetusun organlarinin büyümesi ile önceleri görülmeyen anormallikler görünür hale gelebilir, ilk incelemede var olmayan yeni bir bulgu ortaya çikabilir veya bu bulgunun ortaya çikisi dogumdan sonraki döneme kadar sarkabilir.

 

Sonuç olarak gebelik sirasinda yapilan ve normal olarak addedilen ultrasonografi incelemesi, o sirada yapilan muayenede gözlenen bir sorun olmadiginin ifadesidir. Karisik ve süpheli durumlarda hekimler birbirlerinden yardim isteyebilirler.

 

 

11-14. Hafta Gebelik Muayenesi               

Bu gebelik haftalari arasinda ultrasonografi ile bebegin;

{C}-          Kafa çapi

{C}-          Bas-ard mesafesi ölçülerek gebelik yasi saptanir.

{C}-          Mide,

{C}-          Idrar torbasi,

{C}-          Kollar/ bacaklar,

{C}-          Eller/ayaklarin,

{C}-          Burun kemiginin varligi görülür.

{C}-          Omurganin,

{C}-          Karin duvarinin yapisi incelenir.

{C}-          Ense kalinligi ölçülür.

 Ense kalinliginin artisi Down Sendromu’nun yani sira kalp anomalileri ve genetik hastaliklarin ilk belirtisi olabilir. Eger çift ister ise; ense kalinligi anne kaninda bakilan Beta-HCG ve PAPP-A hormonlarinin düzeyleri ile birlikte degerlendirilerek çiftin Down Sendrom’lu bebege sahip olma riski hesaplanir. Bu tarama testi ile Down Sendrom’lu bebeklerin % 90’i saptanabilir.

Bu muayene sirasinda; Rh(-) olan gebelerde uyusmazlik riskini saptamak amaci ile Indirekt Coombs Testi yapilir.

 

Gebe herhangi bir nedenle hekime müracaat etmekte gecikti ise; 15-20. gebelik haftalari arasinda  11-14. gebelik haftasinda yapildigi gibi ultrasonografi ve kan testleri yapilir. Sayet 11-14 hafta muayenesi atlandi ise; Down Sendromu taramasi amaci ile üçlü biyokimyasal test yapilir. Bu amaçla 16-18. gebelik haftasinda anne kaninda bakilan total HCG, serbest Östriol ve Alfafetoprotein adli hormon düzeyleri anne yasi ve gebelik haftasi ile birlikte degerlendirilerek bebegin Down Sendromlu olma riski saptanir. Bu test ile Down Sendrom’lu bebeklerin %64’ü saptanabilir.

Tarama Testleri: Down Sendromlu bebek için test yaptiran gebeye özgü riski belirler. Örnegin tarama testi sonucu 1/315 çikmis ise, bu testi yaptiran gebe ile ayni yas kilo ve gebelik haftasindaki 315 gebeden 1’inin bebeginin Down Sendromlu olabilme ihtimalini gösterir. Baska bir deyisle 315 gebeden 314 tanesinin bebegi normal olacaktir. Bu testler sadece riski gösterirler, kesin tani için 1. trimesterde bebegin esinden örnek (CVS), 2. trimesterde ise bebegin etrafindaki sividan (amniosentez) örnek alip genetik çalisma yapilmasi gerekir. CVS ve amniosentez ultrasonografi altinda annenin karnindan ince bir igne yardimi ile ve agrisiz olarak yapilir. Her iki islem sonrasi % 0.5-1 düsük riski vardir. Bu islemler, hekimin islem  konusunda yeterli bilgi vermesini takiben gebe ve esi tarafindan istenir ise yapilir. Hiçbir hekim bu konuda yönlendirici olmamalidir. Karar gebe ve esi tarafindan verilir ve islem öncesi aydinlatilmis onam formu imzalanir.

 

22-24. Hafta Gebelik Muayenesi

Bu haftalarda yapilan ultrasonografi ile bebegin ;

{C}-          Bas çapi, çevresi, karin çevresi, uyluk kemigi uzunlugu (femur uzunlugu) ölçülerek gebelik gelisimi degerlendirilir.

{C}-          Kafa içi yapilar,

{C}-          Yüz, dudaklar,

{C}-          Omurga,

{C}-          Göbek kordonunun karin bosluguna giris yeri incelenir.

{C}-          Plasentanin yerlesim yeri  saptanir.

{C}-          Kalp,

{C}-          Mide,

{C}-          Böbrekler,

{C}-          Idrar torbasi,

{C}-          Kollar/bacaklar,

{C}-          Eller/ayaklarin varligi görülür.

{C}-          Rahim damarlarinin akimlari incelenerek ilerleyen gebelik haftalarinda preeklampsi ve bebegin gelisme geriligi öngörülebilir. Böylelikle bebekteki belirgin  yapi anormallikleri erken gebelik döneminde saptanabilir.

50g glukoz tarama testi ile gebelikte seker hastaligi taramasi yapilir. Bu test için günün herhangi bir saatinde 50g glukoz içiminden 1 saat sonra  kan seker düzeyi ölçülür. Kan seker düzeyi 140mg/dl ve üzerinde ise 100g glukoz ile oral tolerans testi yapilir tani bu test sonuçlarina göre konur.

Kan sayimi yapilarak; kansizlik varligi veya riski arastirilir. Rh(-) gebelerde Indirekt Coombs Testi tekrarlanir.

 

32 ve 38. Hafta Gebelik Muayenesi

{C}-          Bas çevresi, karin çevresi ve uyluk kemigi ölçülerek gelisimi degerlendirilir.

{C}-          Plasentanin yerlesim yeri,

{C}-          Bebegin etrafindaki sivi miktari

{C}-          Bebegin rahim içindeki pozisyonu  belirlenir.

Rh(-) gebelerde Indirekt Coombs Testi tekrarlanir. HB_SAg(-) saptanan ve asi yaptirmamis olan gebelerde HB_SAg testi tekrarlanir.

 

Bu muayenelerin yani sira her hekim ziyaretinde;

{C}-          Kan basinci,

{C}-          Agirlik ölçülür.

{C}-          Ödem ve varis varligi arastirilir.

 

Eger gebe belirtilen muayeneleri yaptirabilecegi olanaklara sahip degilse, ulasabildigi saglik kurulusunda;  

{C}-          Kan basinci.

{C}-          Agirlik ölçülür.

{C}-          Karin duvarinin elle muayenesi ile rahmin büyümesi izlenerek, bebegin büyüklügü ve amnion sivisinin miktari hakkinda bilgi edinmeye çalisilir. Rahim üç aydan sonra karin duvarindan elle hissedilebilir. Bebegin rahim içindeki durusu basinin, makat ve sirtinin bulundugu yer saptanir. Bu muayeneye Leopold manevrasi denir.

{C}-          Bebek  kalp sesleri dinlenir.

{C}-          Ödem, varis varligi kontrol edilir.

Gebelik boyunca yapilan tüm muayeneler, testler, uygulanan tedaviler sorumlu saglik mensuplari (hekim/ebe-hemsire) tarafindan gebede bulunan “Gebe Izlem Formu” na eksiksiz olarak islenmelidir.Bu form gebeler tarafindan her basvurduklari saglik kurulusuna  götürülmeli ve gerekli bilgilerin kaydedilmesi saglanmalidir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Bir Gebe Nasil Beslenmelidir?

 

Besin gruplari	Normalde	Gebelikte	Emziklilikte
1.Et, kurubaklagil, yumurta: Her çesit et, tavuk, balik, kuru fasülye, nohut, mercimek vb.	2 porsiyon;              2 yumurta 1 porsiyon, 1 et veya kuru baklagil yemegi veya etli sebze yemegi 1 porsiyondur.	1 porsiyon daha fazla	1-2 porsiyon daha fazla
2.Süt ve süt ürünleri      (süt, yogurt, peynir)	2 porsiyon;  1 su bardagi süt veya yogurt 1 porsiyondur,  2 kibrit kutusu kadar peynir veya çökelek 1 porsiyondur	1 porsiyon daha fazla	1 porsiyon daha fazla
3.Tahillar:(ekmek,pirinç, bulgur, makarna, sehriye, börek, tarhana vb.)	Hiç veya 1 porsiyon    (3-6 dilim ekmek)	1 dilim ekmek daha fazla	1 dilim ekmek daha fazla veya 1 porsiyon pilav daha fazla
4.Taze sebze ve meyve	3-4 porsiyon; en az bir porsiyon yesil yaprakli sebzelerden, turunçgillerden veya domatesten	1-2 porsiyon daha fazla	2 porsiyon daha fazla

 

Saglikli bir gebelik ve saglikli bir bebek dogumu için dengeli beslenme sarttir. Gebelikte günlük kalori ihtiyacina 350 Kcal/ gün ilave edilir.

 

Her gebe günde ; 80g protein,

                            1,5g Kalsiyum

                            30-60g Demir.

                           A, B₁, B₂ ve C vitamini almalidir.

 

Örnegin : 

2 su bardagi  süt veya 1 kase yogurt veya 2 kibrit kutusu büyüklügünde beyaz peynir.

1 porsiyon et veya balik veya karaciger veya kuru fasulye, mercimek gibi kuru baklagiller veya 1 yumurta.

Meyveler; 2-3 elma, portakal içeren bir diyet gerekli ek kalori, protein ve demir  ihtiyacini karsilar.

 

Gebelikte önemli olan fazla gida almak degil, dengeli gida almaktir. Üç ögün arasinda ek ögünler alinarak enerji ihtiyacinin düzenli karsilanmasi saglanir.

Tüm gebelik boyunca alinmasi gereken ideal kilo 10-12 kg ‘dir.

 

Salam, sosis, sucuk gibi katki maddesi içeren besinler mümkün oldugu kadar seyrek tüketilmelidir.

D vitamini besinlerde bulunmaz. Ancak günes isinlarinin direk cilde yansimasi ile saglanir. Bu nedenle güneslenmeye özen gösterilmelidir.

Mutlaka iyotlu tuz kullanilmalidir.

Kansizligi önlemek için yemeklerle birlikte çay içilmemeli, kahve sayisi en fazla iki fincan ile sinirlanmalidir. Kola ve hazir meyve sulari içilmemelidir.

Doktora danisilmadan ilaç kullanilmamalidir.

Yeterli ve düzenli beslenen gebelerde ek vitamin ve kalsiyuma ihtiyaç yoktur. Demir eksikligi anemi riski saptanir ise ( Hb <11g/dl ve MCV<80fl ) demir ilaçlari alinabilir.

 

 

 

Gebelerde Meme Bakimi Nasil Yapilir?

Meme bakimi 7.ayda baslamalidir.

{C}-          Meme uçlari günde 2 kez temiz bir bez, pamuk veya tülbentle, ilik sabunlu suyla yikanip, kurulanmalidir.

{C}-          Meme baslari içe çökükse, masaj yapilarak disari çikarilmalari saglanmalidir.

{C}-          Meme baslarinin yumusamasi ve çatlak olusumunu önlemek için; yumusatici pomatlar sürülebilir.

{C}-          Anne adayina emzirme teknigi gösterilmelidir.

 

Gebelikte Dis Bakimi Nasil Yapilmalidir?

Gebelikte ; kalsiyum eksikligine bagli çürük olusumu ve her gebeligin bir disin kaybina neden oldugu düsüncesi yanlistir.

Gebelikte ; tükürük birlesimindeki degisiklik, gebelik öncesinde var olan çürüklerin ilerlemesini hizlandirir. Dis etleri kolay kanar. Dis eti kanamasina ragmen, disler düzenli firçalanmalidir.

Gebelikte ; her türlü dis tedavisi (dis apse tedavisi, dis çekimi ) yapilabilir. Uzun sürecek tedaviler (kanal tedavisi gibi) 6. aydan sonraya birakilir.

 

Gebe Banyo Yaparken Nelere Dikkat Etmelidir?

{C}-          gebelikte banyo dus seklinde yapilmalidir.

{C}-          Çok sicak veya soguk olmayan su tercih edilmelidir.

{C}-          Sik dus almaya özen gösterilmelidir.

{C}-          Vajenin içi asla yikanmamalidir.

{C}-          temiz olmak sartiyla gebelik boyunca suda yüzülebilir.

{C}-          Ancak dalmak tehlikelidir.

 

Gebelikte Cinsel Iliski Tehlikeli midir?

Cinsel iliski ; gebeligin ilk yarisinda düsüge, son yarisinda ise erken doguma neden olabilir. Iliski sonrasi kramp tarzinda karin agrisi, karinda sertlesme, vaginal kanama, düsük veya erken dogum belirtileridir. Bu tür belirtiler görüldügünde iliski yasaklanir.

Ancak; vaginal mikrobik akintisi bulunmayan ve iliski sonrasi hiçbir sikayeti olmayan gebelerde haftada en fazla 3 kez iliskiye izin verilir. Vaginal mikrobik akintisi olan gebelerde; iliski ile mikroorganizmalar uterus içine dogru tasinarak erken dogum eylemine neden olabilirler.

 

Gebe, Seyahate Çikabilir mi?

Gebelik sirasinda; düsük tehdidi, erken dogum bulgulari yoksa; otomobil, tren, otobüs, uçakla yapilacak seyahatler gebelik için tehlikeli degildir. Ancak uzun süren yolculuklarda araç içinde (uçak ve tren seyahatlerinde) veya molalar (otobüs seyahatlerinde) sirasinda yürüyüs yapilarak bacaklarda dolasimin düzenlenmesi saglanmalidir. 

 

 

 

Dis Genital Organlarin Temizligi Önemli midir?

Dis genital organlari tuvalette önden arkaya dogru temizlemeye dikkat edilmelidir. Her gün iç çamasiri degistirilmeli ve iç çamasiri pamuklu olmalidir.

 

Gebelikte Sigara Içilebilir mi?

Gebelikte fazla sigara içimi; düsük dogum tartili bebek dogumuna, ölü doguma, plasentanin önde yerlesmesi ve erken ayrilmasina neden olur. Anne adayi gebeligi süresince sigarayi birakmalidir.

 

Gebelikte Alkol Almak Dogru mudur?

Alinan alkol miktarina bagli olarak, bebekte gelisme bozukluklari ortaya çikar. Gebelikte alkol alinmamalidir.

 

Gebelikte Egzersizin Faydasi Var midir?

Gebelikte; uterusun büyümesi ve vücut agirliginin  artmasina bagli olarak vücudun durusu degisir. Vücut durusundaki degisiklik bel, sirt agrilarina neden olur:

{C}-          Gebelikte ortaya çikan durus bozukluklarinin gidermek,

{C}-          Sirt agrilarini azaltmak,

{C}-          Dogum sirasinda gerekli soluma ve gevsemeyi ögretmek,

{C}-          Karin ve perine kaslarinin elastikiyet ve kuvvetini arttirmak,

{C}-          Anne adayini ruhsal olarak doguma hazirlamak,

{C}-          Anne adayinin bilinçli olarak doguma yardimini saglamak ve dogumu kolaylastirmak amaciyla, gebelikte egzersiz yapilmalidir.

 

Gebelikte Egzersizlere Ne Zaman Baslanmalidir?

Ilk üç aydan sonra egzersiz programina baslanmali ve haftada bir kez düzenli olarak doguma kadar devam edilmelidir.

 

Egzersiz Programini Kim Düzenlemelidir?

Her kadin psikolojik ve fiziksel açidan farklidir. Bu nedenle her gebe bir fizyoterapist tarafindan degerlendirilmeli ve egzersiz programi planlanmalidir.

 

Dogum Öncesi Yapilan Egzersizler Hangileridir?

1. Solunum Egzersizleri;

{C}a)      Derin karin solunumu

{C}b)     {C}Derin gögüs solunumu

{C}c)      Girtlak solunumu

2. Gevseme egzersizleri
3. Sirt ve bel agrilarini azaltmak amaci ile yapilan egzersizler.

 

Dogum Öncesi Yapilan Egzersizlerin Amaci Nedir?

Solunum egzersizleri dogumun ikinci döneminde agrilar esnasinda anne adayinin nefesini kontrollü kullanarak, etkili bir biçimde ikinmasini saglar.

Gevseme egzersizleri; dogumun agrisiz döneminde, anne adayina nasil gevseyecegini ögreterek bebegin dogumu için gerekli enerji birikimini saglar ve gücünü yararli olarak kullanmasina yardimci olur.

Anne Adayi Için En Uygun Gevseme Pozisyonlari Hangileridir?

{C}a){C}Sirt üstü : Bas altinda ince bir yastik, dizler bükülü ve diz altinda yastik olmali ayak dogal pozisyonda durmalidir.

{C}b)      Yan : Bas altinda yastik, gövde öne dogru, arkadaki kol düz yanda,bacaklar hafif bükülü ve bacaklar arasinda yastik olmalidir.Öndeki kol bir yastik üzerinde desteklenebilir

Gevsemeyi yapabilen kisi dogumun ilk devresinde uterusun açilmasina yardimci

olacaktir

 

Sirt ve Bel Agrilarini Azaltan  Egzersizler Hangileridir?

{C}1)      {C}Pelvik  Tilt : Gebe sirt üstü dizler bükülü yatar. Bas altinda ince bir yastik vardir, elini yataga dogru bastirip 10’a kadar sayar ve gevser. Bu egzersizi otururken ve ayakta iken yapar.

{C}2)      Pelvik tilt ile birlikte anne adayi dizlerini karnina dogru çeker ve düzeltir. Dizlerini düzeltirken nefes alir karnina çekerken verir.

{C}3)      Sirt üstü yatar dizler bükülü pozisyonda iken basini kaldirip dizlerine dogru bakar ve birakir. Basini indirirken  nefes alir, kaldirirken verir. Bu egzersiz yine pelvik tilt  ile beraber  yapilmalidir.

{C}4)      Anne adayi yine dizler bükülü sirt üstü yatarken tüm sirtini yataga bastirir, 10’a kadar sayar ve  gevser.

{C}5)      Yine ayni pozisyonda  kalçalarini sikarak birbirine  birlestirmeye çalisir, 10’a kadar sayar ve gevser.

{C}6)      Sirt üstü yatarken  bacaklarini çaprazlar bir evvelki  egzersizi yineler.

{C}7)      Sirt üstü dizler bükülü, dizlerini yana açarak  yere degdirir ve gevser.

{C}8)      Sirt üstü  dizler bükülü, bir sag bir sol yana  bacaklari degdirme. Bu hareket tek bacakla da yapilabilir  ( bir sag bacak  bir sol bacak ).

{C}9)      Anne adayi  eller ve dizler  üzerinde  sirt düz olarak  harekete baslar. Sirtini kamburlastirip  basini asagi bükerken  nefes verir, sirtini düzeltip  çukurlastirarak basini yukari kaldirirken  nefes alir.

{C}10)   Bebegin büyümesi, agirligin artmasi ile bacaklarda agri ve dolasim  bozukluklari olusabilir. Bunu  önlemek için  anne adayi  sirt üstü  ayaklarini yastikla yükselterek   yatar  ve bilekten  ayagi  asagi yukari çeker ve ayak bileginden  dairesel hareketler yapar.

{C}11)   Bagdas kurarak oturur. Ellerle dizlerini  yere dogru esnetir ve birakir. Ayni hareket                    ayak tabanlari  bitisik olarak tekrarlanir.

{C}12)  {C}Ayaklar 20 cm. arali iken  bacaklari kalçadan disa çevirir,  çömelir ve kalkar.

{C}13)   Ayna karsisina  geçer ve  vücut durusunu düzeltir.

 

 Anne  Adayi Günlük  Hareketlerde Nelere  Dikkat  Etmelidir?

1.Ev isleri yaparken, toz alirken, yerleri temizlerken dizleri  üzerinde  durmalidir.

2.Sirt üstü yatarken  kalkip oturmak için  önce  yan dönüp  sonra kollardan kuvvet alarak  kalkmalidir.

3.Sandalyeden,  agirligini bacaklarina  verip destek alarak  kalkmalidir.

 

Anne Adayinin  Yapmamasi Gereken Hareketler  Nelerdir?

1.Ani hareketler,

2.Agir kaldirmak,

3. Gebeligin son döneminde  çömelerek oturmak veya is yapmak.

 

 

Egzersizler Günde Kaç Defa  Yapilmalidir?

Egzersizlerin her biri düzenli olarak her gün 5-6 kez  tekrarlanmalidir.

 

Daha önceden egzersiz yapmakta olan gebeler agir olmamak sarti ile ayni egzersiz programina devam edebilir.

 

Gebelikte Asi Yapilabilir  mi?

 Gebelikte, tetenoz asisi  yapilabilir. Eger son 5 yildir  tetenoz  asisi yapilmamissa; anne adayi  ile ilk  karsilasmada  ilk doz, bundan en az 4 hafta  sonra 2. doz asi yapilir, asi dogumdan alti ay sonra tekrarlanir. Böylece anne ve dogacak bebekler 10 yil süre ile bagisiklik kazanir. Kizamik, kabakulak, kizamikçik  asilari gebelikte kesinlikle yapilmaz.

 

Gebenin  Acilen Hekime   Basvurmasini Gerektiren Durumlar Nelerdir?

  1.Ani vaginal kanama

  2.Inatçi kusmalar

  3.Yüksek ates

  4.Idrar yaparken yanma, sizi.

  5.Siddetli  karin, bel, kasik agrisi

  6.El ve yüzde sisme

  7.Ani görme bozuklugu, göz önünde siyah noktalarin uçusmasi

  8.Idrar miktarinda azalma

  9.Bas agrisi

 10.Vajenden ani, bol miktarda sivi gelmesi (amniyon kesesinin açilmasi)

 11.Bebek hareketlerinin azalmasi halinde (normalde >10 / gün)

 12.Kilo aliminin durmasi

 13.Renkli, kokulu vaginal akinti olmasi halinde gebe  hiç vakit kaybetmeden hekime basvurmalidir.

   

Dogumun Basladigini Haber Veren  Belirtiler Hangileridir?

1.Bel ve sirt agrilari: Büyüyen uterusun agirligi nedeniyle vücudun agirlik merkezi öne dogru kayar. Bu durumda bel kavsi artar ve fazla yük altinda kalan bel ile sirtta künt ve devamli agri hissedilir. Bunlar yalanci agrilardir. Gerçek agrilar belirli araliklar ile gelir, karin kasilmasi-sertlesmesi ile birlikte ve sirt-bel bölgesinde kramplar seklinde hissedilir.

2.Kanli akinti: Uterus girimini tikayan salgi tikaci; bu bölgenin çok az açilmasi sonucu oradaki damarlardan bulasan kanla birleserek kanli bir sivi (Nisan) seklinde vajenden disari  akar.

3.Su kesesinin açilmasi: Baska hiçbir belirti olmadan sadece su kesesinin açilmasi dogumun baslayabileceginin belirtisidir. Aniden bol miktarda suyun vajenden disariya akmasi su kesesinin açildigini gösterir.

 

Normal gebelik süresi son adet tarihinin ilk gününden itibaren 280 gün (10 gebelik ayi- 28 günlük lunar ay- veya 40 haftadir) 38-42. haftalar arasindaki dogumlar normal süreyi gösterir.

 

Erken dogum: 22. ile 38. haftalar arasindaki dogumlara denir

 

Geç dogum: Beklenen dogum tarihinden sonraki günlerde gerçeklesen dogumlardir.

 

Gerçek Dogum Agrilarinin özellikleri Nelerdir?

Gerçek dogum agrilari: 10 dakika içinde 2-3 kez gelen, 45-50 saniye süren, karinda sertlik olusturan  siddetli agrilardir. Düzenlidir, sadece bir noktada hissedilmez; belde, kasikta ve karinda her noktada ayni sekilde hissedilir, siddetleri giderek artar.

 

  Agrisiz Dogum Yapilabilir mi? Anne arzu ettigi taktirde hiç agri duymadan da dogum yapabilir. Annenin agri hissetmemesi dogurmasi için bir engel teskil etmez. Agrisiz dogum amaciyla anneye verilen ilaç uterus kasilmalarini bozmaz. Yalnizca her bir kasilma esnasinda uterustan gelen agrili uyaranlarin beyne ulasmasina engel olur. Anne kasilmalari fark eder fakat agri hissetmedigi için rahat ve huzurludur.

 

  Agrisiz Dogum  Amaciyla Anneye Verilen  Ilaçlarin Bebege Zarari Dokunur mu?

Bu ilaçlar özel bir bölgeye uygun dozda verildiginde bebege zarari olmaz. Tersine anne bagirip çagirmaktan vazgeçtigi  ve düzgün nefes alip vermeye basladigi için bebege giden oksijen miktari da  artar. Bebek dogdugunda daha  canli ve hareketli olur.

  

Agrisiz Dogumda Kullanilan Ilaçlar Nereye, Nasil  Zerk edilir?   

Agrisiz dogum isteyen anneler yan yatirilarak sirtindan bel hizasinda omurlarin arasindaki açiklik uyusturulduktan sonra özel bir igneyle girilir. Bu  ignenin içinden incecik bir kateter (yumusak, bükülebilir bir hortum ) geçirilir ve igne çikartilip atilir. Bu kateterden içeriye omurilikten çikan ve rahime giden sinir liflerinin bulundugu bölgeye lokal  anestetik (uyusturucu) ilaç verilir. Belirli araliklarla kateterden ilaç verilirken  anne ilacin  derinlerde  yayildigini hissedebilir. Kateter anne hareketlerini engellemez.

  

Agrisiz Dogum  Yaptirilan Annelerin ‘Sakat  Kalabilecegi’  Iddiasi Dogru  mudur?

Agrisiz dogumda  kullanilan  kateterler  omuriligi  örten  zarlarin  disina yerlestirilir. Yani annenin belinden ‘su’ alinmaz. Teknigine uygun olarak yapildiginda agrisiz  dogumun anneye hiçbir zarari yoktur. Aksine  anne agri hissetmedigi için  dogum sirasinda  hirpalanmaz , yorgun düsmez . Bebek dogarken  uterus kasilmalariyla  birlikte nefesini tutup  ikinarak  bizzat kendiside doguma yardimci olur. Dogumdan sonra da en kisa zamanda bebegine bakacak hale gelir.

 

Dogum  Agrilari  Baslayan  Bir Gebeye  Hastaneye  Ilk  Basvurusunda  Neler  Yapilir ?

1.Gebelik yasi belirlenir.

2.Agrilarin baslangiç  zamani ve sikligi , sularin  gelip gelmedigi sorulur.

3.Dogum  eyleminin  baslayip – baslamadigini anlamak  için vajenden  muayene ile  uterus giriminin  açilip , açilmadigina bakilir. Rahim agzi 3cm ve daha açilmis ise aktif dogum eylemi baslamis demektir.

4.Dogum eylemi baslamis ise; anne adayina  geceligi veya  hastanenin özel önlügü giydirilir.

5.Bagirsaklari bosaltici  lavman yapilir. Böylece bebegin dogum kanalinda  kolayca ilerlemesi  ve dogum  sirasinda  kaka ile bulasmamasi  saglanir.

6.Anne adayi, dogum eyleminin  takip edilecegi odaya alinir, gereginde ilaç  yapilabilmesi  ve anne  adayinin beslenmesi amaciyla  kolundan  serum takilir.

7.Dogum eylemi  boyunca  anne adayina  agizdan kati gida verilmez.

8.Bebegin  kalp sesi düzenli araliklarla dinlenir. Rahim  kasilmalarinin kaç dakikada bir geldigi , ne kadar sürdügü ve  siddetinin ne oldugu saptanip, hekim tarafindan kaydedilir. 9.Bir saat ara ile  hekim tarafindan  vajenden   muayene yapilarak  uterus açikligina, bebegin basinin  dogum kanalindaki durumuna  bakilir.

10.Uterus  açikligi  10 cm’ye ulasmis, bas dogum kanalinin  son kismina gelmis ise, anne adayi  dogum masasina alinir.

11.Dogum masasina alinan anne  adayinin  bacaklar  ve üzeri  steril  örtülerle örtülür. Labium  majör, labium minör, anüs etrafi, mons pubise  kadar antiseptik solüsyonla  silinir.

12.Uterus kasilmalariyla  birlikte anne  adayina, gebelik egzersizleri  sirasinda  ögrendigi sekilde  ikinmasi söylenir.

13.Gerek görüldügü durumda anne  adayina  epizyotomi  açilir.

          

 Epizyotomi   Ne   Demektir?

 Dogum  kanalinin son kismini  olusturan  kas ve cildin  uygun bir yerden kesilmesidir.

 

 Neden    Epizyotomi     Yapilir?

 1.Önceden  hiç dogum  yapmamis  olanlarda, dogum kanalinin  son  kisimdaki  kaslar  elastik  degildir, gevsemez, esnemez  ve kolayca yirtilirlar. Bu  yirtiklar  gözle görülmese  bile  sonraki yillarda  idrar tutamama ve  vajenin  disari dogru sarkmasina neden olur.

2.Dogum kanalinin  son kismi epizyotomi  ile genisleterek  bebegin basinin dogum kanalinin  son kisminda  fazla bekleyip oksijensiz kalmasini  önler.

3.Iri bebeklerin dogumunda  dogum kanalinin  son kismi  epizyotomi  ile genisletilerek  dogum kolaylastirilir, bebegin  sikintiya girmesi önlenir.

 

Bebegin  Dogumundan  Sonra  Anneye  Neler  Yapilmalidir?

1.Bebegin  dogum  kanalindan  tümüyle  çikmasindan sonra  göbek kordonu kesilir.

2.Bebegin kan grubu,  kan sayimi, kan sekerini belirlemek için  göbek kordonundan kan  alinir.

3. Plasentanin  çikmasi beklenir.Bebegin  dogumu ile uterus kasilir, küçülür. Plasentanin  ayrilma süresi  en fazla  30  dakikadir.

4.Dogum  kanalindan  disari çikan plasenta,  uterus  içinde parçasinin  kalip  kalmadigini anlamak için  düz bir zemine konarak  kontrol edilir.

5.Anneye  uterusun  kasilmasini kolaylastirici, kanamayi azaltici igne yapilir.

6.Vajen duvarlari, uterusun vajen  içindeki kismi dogum  sirasinda  yirtik olup olmadigini anlamak için  kontrol edilir,  varsa yirtiklar dikilir.

7.Varsa epizyotomi  dikilir.

8.Uterusun  kasilmasi, karin  duvarindan  kontrol edilir.

9.Anne yatagina  alinir.

 

Dogumdan  Sonra  Bebege  Neler  Yapilir  ?

1.Bebegin  basi dogum kanalindan  çikar çikmaz  agzinin  içi  bir gazli bezle  silinerek  bebegin agzinin  içindeki sivinin akcigerlerine  gitmesi önlenir.

2.Göbek kordonu   kesildikten  sonra ; bebegin agzi, burnu tekrar  gazli bez  ve aspiratör  adi verilen  aletle temizlenir.

3.Bebegin  kalp ve solunum sesleri dinlenir.

4.Sicak kuru bir  bezle  tüm vücudu silinerek  temizlenir.

5.Göbegi baglanir.

6.K  vitamini  yapilir.

7.Gözlerine  antibiyotikli  damla  damlatilarak  dogum kanalindan  geçerken  almis olabilecegi  mikroplarin  üremesi önlenir.

8.Kilosu ve boyu ölçülür.

9.Bilegine, üzerinde soyadi yazili  bileklik takilir ve  giydirilir

            

Anne   Bebegi   Ne  Zaman  Emzirmelidir  ?

 Eger  annenin  saglik durumu  uygun ise, dogumdan hemen sonra  bebek anneye verilerek  emzirmesi saglanmalidir.

 

Sezaryen    Nedir ?

Sezaryen  vaginal  yoldan  dogmasi mümkün olmayan  bebeklerin, karin duvari  ve uterus   açilarak  dogurtulmasini saglayan  bir ameliyattir.

  

Sezaryen  Ameliyatlarinda  Ne  Tip  Anestezi  Verilir  ?

Sezaryen  ameliyatlarinda  anestezi verilmesi sarttir. Verilen anestezi genel anestezi olabilecegi gibi,  anne adayinin  sadece  belden asagisini  uyusturan  spinal  veya epidural  anestezi de  olabilir. Spinal veya epidural  anestezi verilen anne adaylari; ameliyat süresince agri duymamakta, fakat bebegi uterustan çikar çikmaz görebilmekte,  aglamasini isitebilmektedirler. Ayrica; ameliyat  sonrasinda  bebekleriyle  daha kisa  sürede ilgilenebilmektedirler. Genel anestezi almayan bebekler daha aktif   olmaktadirlar.

 

 Ne   Zaman  Sezaryen  Ameliyati  Yapilir  ?

1.Bebegin  basi ile dogum kanali  arasinda  uyusmazlik varsa; bas dogum  kanalindan geçemeyecek  kadar büyük veya  dogum kanali normalden dar   ise vaginal dogum mümkün degildir.

2.Daha  önceden uterus üzerinde  iz birakan sezaryen ,  rahimden  ur alma  ameliyatlari geçirmisse, vaginal dogum  sirasinda  eski ameliyat yerinden   uterus  yirtilabilir.

3.Su  kesesinin  açilmasindan sonra   göbek  kordonu vajenden disari  sarkabilir.  Disariya  çikan göbek kordonundaki anne ile bebek arasinda oksijen alisverisini saglayan  damarlar büzülerek  bebegin kisa sürede ölümüne neden olur. Bebegi kurtarmak için acilen  sezaryen  ameliyati  gereklidir.

4.Normalde  bas ile gelen bebegin,  herhangi  bir nedenle  kol,  omuz veya yüzü  ile gelmesi  halinde  vaginal  dogum imkansizdir.

5. Plasentanin; dogum kanalini  kapatacak sekilde uterusun  alt kismina  yerlesmesi  yani  önde gelmesi halinde mutlaka sezaryan gerekir. Plasentanin yerlesme yeri  ultrasanografi  ile  belirlenir.

6.Plasentanin bebegin dogumundan önce yerinden ayrilmasi halinde bebek, kan kaybindan ölür,  vakit kaybetmeden  sezaryen yapilir,  bebek kurtarilmaya çalisilir.

7.Bebegin; dogum agrilari  sirasinda  sikintiya girmesi  kalp atislarinin bozulmasi halinde sezaryen ameliyati yapilir..

 

 Logusalik Nedir?

Dogum eylemi sirasinda, plasentanin dogum kanalindan disariya çikmasiyla baslayip, üreme organlarinin gebelikten önceki normal haline dönmesine dek geçen 6 haftalik süredir.

 

Logusalik Döneminde Ne Gibi Degisikler Olur?

Logusalikta 3 önemli degisiklik görülür.

1.Vajen yolu ile Losi adi verilen akinti olur. Dogumdan sonra; plasentanin  ayrildigi yerden dökülen doku parçalari, kan ve serumdan olusan losinin akisi 10-15 gün devam eder. Losi ilk üç gün kirmizi, 4-5 gün sonra sari-pembe, 7-8 gün sonra beyaz renklidir.

Mikroplarin üremesine uygun ortam sagladigi için, bu dönemde temizlige dikkat edilmelidir. Iç çamasiri ve kullanilan petler sik degistirilerek  tuvalet  ihtiyacini  takiben  önden  arkaya  dogru  antiseptik  bir solüsyonla  temizlik  yapilmalidir.

2.Uterus  giderek  küçülür,  dogumdan 10 gün sonra  artik karin  duvarinda hissedilmez. Uterus giriminin  açikligi  dogumdan  2 ay sonra  normale döner.

3.Süt  salgilanmasi: Memelerden  hormonlarin  etkisiyle  süt salgilanir.  Ilk  üç gün  süt miktari  azdir.  Bebek  emdikçe süt artar.

 

Emzirmeden  önce ; meme uçlari  ilik kaynatilmis  suya  batirilmis temiz  bir gazli bezle silinir, kurulanir ve emzirmeye baslanir. Her meme 20  dakikadan fazla  emzirilmemelidir. Emzirme  bittikten sonra  meme uçlari  ilik suyla  temizlenip  yumusatici   bir pomat sürülür.

 

Yirmidört saat süreyle  uygun bir sütyen takilmalidir. Emzirme  sonunda  memeler  tamamen bosalmamissa  bir pompa yardimiyla veya  sagilarak  bosaltilmalidir.

 

 Dogum   Sonrasi   Egzersiz   Yapilmali    midir ?

Dogum  sonrasinda, gebelikte  degisen  vücut  durusunu ,  düzeltmek  amaciyla  egzersiz  yapilmalidir.

 

 Egzersizlere   Ne  Zaman   Baslanmalidir ?

 Dogum  sonrasi  egzersizlere  normal  dogum  ve sezaryenden  24  saat sonra  baslanmalidir. Egzersizler, günde  2 kez  yapilmal ,  her harekete  iki tekrarla baslanip,  on tekrara kadar çikmalidir.

 

     Ne   Tür  Egzersizler   Yapilmalidir ?

 Birinci  Gün ;

{C}-          Günde  iki kez  en az yarim  saat  süreli  yüzükoyun yatma

{C}-          Solunum  egzersizleri

{C}-          Ayak bilegi  hareketleri , ayak parmaklariyla  yuvarlak çizme

{C}-          Sirt üstü  ve uzun otururken  bacaklar düz dizi yataga bastirarak  10‘a kadar  sayip  gevseme egzersizi

{C}-          Bacaklar çapraz sirt üstü   yatarken kalçalari  birbirine birlestirerek  ona kadar sayma  ve gevseme egzersizi  yapilmalidir.

Ikinci Gün;

Ayni egzersizlere devam edilmelidir.

{C}-          Sirt üstü  yatarken  diz düz, bir bacagi yukari kaldirma

{C}-          Sirt üstü dizler bükülü  yatarken belini yataga bastirip , ona  kadar sayip gevseme

{C}-          Sirt  üstü  dizler bükülü yatarken  sadece basi kaldirarak, dizlere bakarken  ona kadar sayip  gevseme ,

{C}-          Her iki kolu   önden yukari kaldirip  indirme  ve yandan yukari kaldirip indirme egzersizleri  yapilmalidir.

 

Üçüncü   Gün ;

Bir  evvelki egzersizlere  devam edilmelidir.

{C}-          Kedi – Deve egzersizi ( Anne eller ve  dizler üzerinde  sirt düz olarak harekete  baslar. Sirtini kamburlastirip basini karnina dogru büker nefes  verir sirtini düzeltip  bunu takiben sirtini  iyice çukurlastirirken  basini yukari kaldirir nefes alir.)

{C}-          Sirt üstü  dizler bükülü yatarken ,  kalçasini yukari kaldirip  bir saga, bir sola  çevirme egzersizleri yapilmalidir

 

 

Dört ve Besinci Günlerde ;

{C}-          Ayni egzersizlere  devam edilmelidir

 

Alti   ve  Yedinci  Günlerde ;

       -    Sirt  üstü , dizler  bükülü  yatarken, ellerini dizlerine   uzatarak  basini  ve                  

             omuzlarini    kaldirma,

        -    Sirt  üstü   dizler bükülü  yatarken,  ellerini uzatarak  bir sag  bir sol dizine 

             dogru    diyagonal  olarak  bas ve omuzlari  kaldirma egzersizleri  yapilmalidir.

    Diger  günlerde  bu egzersizlere  sayilari arttirarak  devam edilmelidir.

    On dördüncü   günden sonra  bir fizyoterapist  annenin vücut durusunu              

   degerlendirerek  uygun egzersiz  programini  seçip ögretmelidir.

 

 

  Logusalikta  Ortaya Çikabilen Sikayetler Nelerdir?

{C}1-     Meme  basi çatlaklari ve  iltihaplari

Çatlak olusan meme emzirilmemeli, pompa araciligi ile bosaltilmalidir. Çatlagi giderebilmek için pomatlar kullanilmalidir.

Meme de sertlik, sislik, hassasiyet ve kizariklik olusmasi, iltihabi gösterir. Mutlaka bir hekime basvurarak, uygun antibiyotik tedavisine baslanmalidir. Tedavi saglanincaya kadar emzirilmez. Memeler, sicak su ile islatilan tülbent uygulanmasini takiben bosaltilir.

 

2-  Uterus içi enfeksiyonlar

Pis  kokulu losi, üsüme, titreme ile yükselen ates karin agrisi ile ortaya çikar. Hemen hekime basvurulmali, 10 gün süre ile uygun antibiyotik tedavisi yapilmalidir.

 

3- Idrara yolu enfeksiyonlari

Dogum sirasinda idrar yollarinin zedelenmesi sonucu gelisir. Sik idrara çikma, idrar yaparken yanma, sizi, ates yükselmesi, üsüme, titreme, idrar yolu enfeksiyonunun belirtileridir. Mutlaka tedavisi gerekir.

 

4- Toplar damarlarin pihti ile tikanmasi

Bacaklardaki toplar damarlarda olusan pihtilar, damari tikayabilir, iltihaplanabilir. Pihti yerinden kopup, akcigerlere giderek, oradaki damarlarin tikanmasina neden olabilir. Bu durum annenin ölümü ile sonuçlanabilir.

 

Annenin; kansizligi, önceden varislerin varligi, dogumdan sonra uzun süre yatakta yatmasi, pihti olusumunu kolaylastirir. Bacaklarda damar boyunca kizariklik, sislik, hassasiyet varsa bacak yastiklarla yükseltilerek anneye yatak istirahati verilir. Bacak üzerine sicak uygulanir. Agri ve sisler geçtikten sonra, bacaga uygun bir bandaj yapilarak, annenin ayaga kalkmasina izin verilir.

 

5- Ruhsal Bozukluklar  

Dogumdan sonraki 3. günde annede geçici depresyon ortaya çikabilir. Geçici depresyon sirasinda anne sik sik aglar, ancak aglama nedenini açiklayamaz. Nedeni dogum sonrasindaki hormonal degisikliktir.Bu durum bir iki gün içerisinde kendiliginden kaybolur. Bu dönemde çevresi anneye destek olmali, güven vermelidir. Gebelik sirasinda verilecek egitim ile anne adayinin dogum sonrasi ortaya çikabilecek ruhsal problemleri önlenebilir.

 

 

Logusaya Hastaneden  Çikarken Neler Önerilir?

-En az 1 ay her gün 1-2 saat dinlenmeli, ev islerinin tümünü birden yapmamalidir.

-Eve gider gitmez dus yapabilir, oturarak banyo yapmasi mikrop almasi açisindan sakincalidir.

-Epizyotomisi varsa, hekimin verecegi antiseptik solusyonla tuvalette önden arkaya dogru temizlik yapilmalidir.

-Epizyotomi  varsa ; çömelmek, ikinmak sakincalidir. 4-5 gün epizyotomi üzerine oturmamalidir.

-Meme bakimini, emzirme süresince titizlikle yapmalidir.

 

Dogumdan Sonra Cinsel Iliskiye Ne Zaman Izin Verilir?

Dogumdan 6 hafta sonra tüm genital organlar gebelik öncesi normal durumlarina dönerler. Bu nedenle cinsel iliskiye, dogumdan 6 hafta sonra, hekim kontrolünü takiben izin verilir.

 

Hangi Koruma Yöntemleri Kullanilabilir ?

Iki gebelik arasindaki ideal süre 2 yildir. Bu nedenle dogumdan hemen sonra bir korunma yöntemi seçip, uygulanmalidir.

 

1. Bebegi emzirmeyi düsünen anne eger, hap ile korunmak istiyorsa, dogumdan bir hafta sonra sütü kesmeyen ve bebege zarar vermeyen mini haplari kullanmaya baslayabilir. Her gün ayni saatte bir tane alir (ancak, bu haplar, halen ülkemizde bulunmamaktadir).

2. Herhangi bir nedenle anne bebegini emzirmiyorsa, normal korunma haplarina dogumdan 15 gün sonra baslayabilir. Bu haplari da her gün ayni saatte almak gerekir.

3. Rahim içi araçlarla korunmak isteyenler, normal dogumdan 6 hafta sonra, sezaryenden 2 ay sonra hekim kontrolünü takiben rahim içi araçlar taktirabilirler. Adet görmek sart degildir.

4. Bir daha gebelik istemeyen kadin dogumdan 48 saat sonra veya 6 hafta sonra tüplerini baglatabilir. Tüpler; ufak bir cerrahi girisimle baglanir. Tüplerin baglanmasi; sadece ovum ile spermiumun karsilasmasini önler. Eslerin cinsel yasamini etkilemez. Adet düzenini bozmaz. Erken menopoza neden olmaz. En etkili korunma yöntemidir.

5. Emziren kadinlar için 3 aylik enjeksiyon yöntemi, gebelikten korunmada doktor kontrolünde kullanilabilir. Dogumdan 6 hafta sonra adetli olsun yada olmasin yaptirabilirler.

6. Dogumdan 6 hafta sonra deri alti implanti uygulanabilir.

7. Vazektomi: Erkekte tohum kanallarinin baglanarak erkegin üreme sivisinda tohum olmamasini saglayan bir islemdir. Artik hiç çocuk sahibi olmak istemeyenlere uygun bir yöntemdir.

8.Diger yöntemler; vajene konan fitiller, kilif, disari bosalma vs. etkili korunma yöntemleri degildir. Bu yöntemlerle korunanlarin gebe kalma sansi çok yüksektir.

 

Emziren Kadin Gebe Kalabilir mi?

Eger düzenli emzirmiyorsa gebe kalabilir. Düzenli emziren ve adet görmeyen kadinda,  6 aydan sonra gebe kalma sansi çok yüksektir. Bu nedenle dogumdan hemen sonra bir korunma yöntemi seçip, uygulanmalidir.

 

 

Bebek Beslenmesi ve Bakimi

Anne sütü:

Dogum sonrasi ilk 6 ay yalnizca anne sütü verilmelidir. Anne sütü verirken suya bile gerek yoktur. Kesinlikle sekerli su ve pirinç unu da verilmemelidir. Anne sütü mükemmel bir besindir ve bebegin büyüme- gelismesi için tek basina yeterlidir. Verilen her ek gida (su bile olsa) bebege tokluk hissi verecek ve emmeyi azaltmasina neden olacaktir. Ayrica hastalanma riskini artiracaktir. Anne sütü içerigindeki anti-mikrobiyal maddeler ve immünoglobulinlerle bebegi ilk aylarda enfeksiyonlara karsi korur. Dört aydan önce çocugun ek gidalari çignemek için disleri henüz yoktur ve sindirime yardimci olacak tükürük salgisi ve enzimleri de görece yetersizdir. Ek gidalarin erken alinmasi sindirim bozukluguna neden olabilir.

 

Çocugun tarti alimi yeterli ise ek gidalara 6 aylikta baslanir. Mümkünse çocuga en az 12 ay hiç inek sütü verilmemelidir. Inek sütü bir insan yavrusunun ihtiyacindan fazla protein ve mineral içerir. Bu da bebegin böbreklerinde yük olusturur. Formül sütler, bilesimleri anne sütününkine benzeyecek sekilde degistirilmis sütlerdir ve inek sütü ile olan yüklenmeye neden olmazlar. Ancak inek sütünün çocuklarda nadiren görülebilen ciddi alerjik reaksiyonlari formül sütlerle de görülebilir.

 

D vitamini ve flor: anne sütü diger vitaminlerden zengin olmasina ragmen bebegin günlük ihtiyacini karsilayacak kadar D vitamini içermediginden, bebege ilk aydan sonra D vitamini baslanir ve 2 yasina kadar devam edilmelidir. Alti ayliktan sonra dis çürümesini engellemek amaciyla dis macunu kullanana kadar bebege flor verilebilir.

 

Anne ve baba açisindan anne  sütünün  önemi:

Ucuzdur, kullanimi kolaydir. Anne-bebek baginin kurulmasina yardimci olur. Bebek emdikçe annede oksitosin hormonu salgilanir (oksitosin refleksi). Bu hormon ayni zamanda rahimin kasilmasina ve küçülmesine neden olur. Bu sekilde emzirme, dogum sonu kanamayi azaltir ve anne rahminin eski halini almasini kolaylastirir. Meme kistlerini ve yumurtalik kanserinin bazi türlerini önler.Anne daha çabuk eski formuna döner. Anneyi kansizliktan korur. Emzirdikten sonra mutluluk hormonu salgilandigindan annenin kendisini daha iyi hissetmesini saglar.

 

Emzirme teknigi:

Anne gevsek ve rahat olmali, oturmali, mümkünse sirtini bir yere yaslamali, ayaklarinin altina ve bebekle dizi arasina bir destek koymalidir.bebegin vücudu anneye yakin ve paralel, vücudu memeye dönük ve basi ile ayni düzlemde, çenesi memeye gömülü olmalidir. Memenin kahverengi kisminin çogu bebegin agzina yerlestirilir. Alt dudak disa dogru kivrilirken yanaklar siser. Bebek anne kucaginda yari oturur pozisyonda ve basi dik olmalidir.

Emzirirken gögüste tikanma, süt birikmesi, meme ucu yaralari, mantar enfeksiyonu gibi sorunlar ortaya çikabilir.

 

Bunun için dikkat edilmesi gerekenler:

Dogumdan sonra 30 dakika içinde emzirmeye baslamak, bebegin memeye iyi yerlesmesini saglamak, sik sik emzirmek, eger bebek ememiyorsa, ilk basta sütün sagilmasi, daha sonra bebegin emzirilmesi gerekir. Sicak kompres, memeye hafifçe masaj, meme ve meme basi derisini uyarma süt akmasini ve salgilanmasini artiracaktir. Anne dar giysiler giymemeli, emzirirken makaslama yapmamali ve yüzüstü yatmamalidir. Meme temizliginde sabun ve karbonatli su kullanilmamalidir. Her gün dus almasi önerilir.

 

Temiz kosullarda sagilmis süt oda sicakliginda 6-8 saat, buzdolabinda 24 saat, derin dondurucuda 6 ay özelligini yitirmeden saklanabilir. Bu süt daha sonra sicak su içine oturtularak ilitilip bebege verilebilir. Kesinlikle biberon ve emzik kullanilmamalidir. 

 

 Bebegin Bakimi

Bebege her temastan önce eller yikanmalidir. Bebegin göbegi düsene kadar alkolle günde iki kez pansuman yapilmalidir.

 

Göbek düsene kadar bebege banyo yaptirilmamalidir. Bebegin çamasirlari pamuklu olmalidir. Yeni alinan giysileri yikanmadan giydirilmemelidir ve sabun tozu ile yikanmali, çok iyi durulanmalidir.

 

Pisik olusmamasi için bebegin alti islak tutulmamali, hiçbir zaman pudra kullanilmamali, bezlendigi sürece yagli krem kullanilmalidir.

 

Bebek kesinlikle kundaklanmamalidir.

 

Özellikle kiz bebeklerin alti önden arkaya dogru temizlenmelidir.

 

Beslenme sonrasi bebek sirt üstü degil, sag yana yatirilmalidir ve sürekli pozisyonu degistirilmelidir.

 

Bebek, dogumdan sonra ilk alti ay; ayda bir kez, daha sonra üç ayda bir kontrole götürülmelidir.

 

Saglikli bir bebek, besinci ayinda dogum kilosunun iki kati, bir yasinda üç kati olmalidir.

 

Bebek günde bes kez idrar, bir kez kaka ise doyuyor demektir. Anne sütü alan bebegin günde 5-6 kez kaka yapiyor olmasi normal sayilir.

 

Bebegin yikandigi odanin sicakligi 26-28C ,  suyun sicakligi 34-36C olmalidir. Bebegin önce gövdesi sonra basi yikanmalidir.

 

                                                   ASILAR

 

 

Temel asilama programinda yer alan Saglik Bakanliginin sagladigi ücretsiz asilar mutlaka yaptirilmalidir. Bu programda henüz yeri olmayan yeni çikan asilar ise doktorlarin/ saglik kuruluslarinin önerdigi sekilde yaptirilabilir.

 

 

Yas	BCG	DTB	POLIO	KIZAMIK	HEPATIT B
8 Haftalik	BCG	DTB	OPV
12 Haftalik		DTB	OPV		HBV
16 Haftalik		DTB	OPV		HBV
9 Aylik				Kizamik	HBV
16-24. Aylar		DTB	OPV
Ilkokul 1. Sinif	BCG*	DT		Kizamik
Ilkokul 5. Sinif		T
Lise 1. Sinif		T

* Eger asi sikari yoksa PPD sonucuna göre, varsa kontrole gerek duyulmaksizin yapilabilir.

 

Diger asilar:

 

Hib (H. influenza): 2., 3. ve 4. aylarda birer doz

MMR (kizamik, kizamikçik, kabakulak): 12.-14. aylar arasinda bir doz, 4-6 yas arasi rapel(asinin tekrari).

HAV (hepatit A): 24. ayda bir doz, 6 ay sonra rapel

Varisella (Su çiçegi): 12.-18. aylar arasinda bir doz, 12-14 yas arasi rapel

 

Mutlu ve saglikli bir gebelik dileriz.